Por Amalia Enríquez

Coñecelo é quererelo. Gústame a súa actitude perantante a vida, esa maneira que ten de asumirse con valentía e abandeirar os momentos da vida desde a verdade. Cando publicou Tiempos de tormenta, unha viaxe autobiográfica que lle deixou exhausto emocionalmente, descubrín a un Boris distinto, un que o «abrirse en canle» e que lle serviu para «limpar» un pouco a memoria de outrora.

O pasado sempre volve?
Son un fillo dos oitenta e creo na nostalxia como un instrumento para entender e para crear. Cando escribes unha novela cuxo protagonista se chama como ti, o pasado é real, pero forma parte dunha ficción. Hai cousas na novela que volveron e me fixeron tanto dano ao escribilas como entón. Ese libro son eu, a miña esencia, as miñas vivencias. Custoume terminalo.

Imaxínoo, porque sei que che doerá algunha parte..
Así foi! Como me coñeces! Houbo algunhas páxinas nas que pensaba en ti escribíndoas. Prométocho. Pensaba que, cando as leses, te ían tocar.

Houbo un capítulo que tiven que deixar de ler para poder respirar. Dóeme cando a xente humilla…
Seino, sofres polo indefenso.

E custoume moito dixerir unha frase do comezo. Esa tan dura de «como se enterra a unha nai?»
É verdade, difícil responder a iso. Cando morreu a miña nai, o meu pai e eu tivemos que ir ao tanatorio un día antes. Miña nai deixou todo organizado e pediu que a incinerásemos. Caracas é unha cidade tremendamente violenta e falece moita xente a diario, polo que tivemos que esperar moito tempo no tanatorio para especificar os desexos dela. Foi duro constatar que ela formaba parte xa desa terrible estatística. Como o meu pai é octoxenario, tivérono en consideración e deixáronnos esperar nun sitio moi bonito. Nese intre díxome «fíxate, estamos como nun ensaio». E foi bo que o vise así porque, ao día seguinte, enfrontouse á situación doutra maneira. Vimos pasar toda a nosa vida perante esa xente que viña despedila. Ela preparounos moi ben para a súa partida, por iso pareceume ben comezar a novela coa lembranza dese funeral.

Cantas cousas pasaron dese onte a hoxe! De verdade chamábanche barrigas bill?
(risas) Si, púxomo o meu irmán. El é moi delgado, sempre o foi e eu era rechonchiño. Gustábame moito o bovril lembras? Ese extracto salgado de carne de vaca. Encántanme os sabores fortes. Esa é a historia da miña vida.

Non coñecías o salpicón aínda…
Nunca o tomaba ata que fun a cear á túa casa. Ese salpicón de marisco, que é o máximo para min. Tesme que ensinar a facelo. Eu comía cousas moi tolas, pepinillos e vinagre só. Facía unha cousa, que nunca contei nunha entrevista e que á miña nai a poñía dos nervios. Collía o prato e sorbía o aderezo que quedaba…

O Boris glamuroso de hoxe non o faría nunca…
Ás veces estou tentado. Cando vou convidado a un sitio e non podo levarme o prato á boca para sorber, pois fago barquiños porque descubrín que é a forma de tomarme as salsas (risas).

Como conviviches coa dislexia?
Moi mal e aínda, hoxe día, xérame problemas. Imaxínate que me tes a min de copiloto no teu coche, por iso Rubén quere que vaia detrás. Sempre me di que substituín a dislexia pola narcolepsia. Eu quédome durmido rapidisimamente en calquera sitio, mesmo nas pausas das gravacións. Non quedo totalmente durmido, simplemente restablézome e esa é unha das consecuencias da dislexia, así como non ter orientación ningunha ou atoparme co gravísimo problema do que representan o m, o n, a o e o p. Comprensión ou incomprensión son palabras moi difíciles para min.

E iso non fai que sintas máis orgulloso de todo o que conseguiches?
Gustoume que a miña nai o vise todo completamente. Ela e eu faciamos uns exercicios, cando era neno, duns círculos que nunca se pechaban. Talvez por iso, a nosa relación foi tan persecutoriamente intensa porque ambos os dous sabiamos que, algún día, poderiamos pechar eses círculos, pero ela foise antes de que conseguísemos pechalos.

Dicías antes que ela vos preparou para a súa marcha. Como se xestiona a ausencia?
Moi mal, ti tamén o sabes. Ela era pavorosamente clara. Sempre foi unha muller que loitou moito porque o seu aspecto físico non delatase o que estaba a pensar. Era tremendamente intuitiva e, cando alguén non lle gustaba, era como un gato encrespado. Ela, sabendo que se marchaba, quedou sen filtro ningún e dicía o que pensaba directamente. Non é fácil xestionar a dor da ausencia e, na promoción do libro, houbo momentos nos que se abriron esas portas que reflicten o auténtico trauma de que se marchou.

Sentícheste un neno desprazado?
Si, indiscutiblemente. Eu vivía dúas realidades moi pouco capaces de ser xunguidas, que é o que logo fixen toda a miña vida, xunguir o imposible. Estamos a penetrarnos nun momento psicolóxico na conversación (risas). Eu sentía que a miña casa era un universo incrible e, de súpeto, abría a porta e sentía que o de fóra ía a amolar o que tiña dentro.

E, a pesar de todo, lémbraste feliz?
Si, pero sobre todo moi divertido. Eu era moi querido entre os meus compañeiros do colexio, que viñan encantados aos meus aniversarios porque eran inesperados, onde escoitaban música de adultos e non das películas de Walt Disney. Poñiamos os discos do meu irmán, que é oito anos maior ca min, entre os que estaba Elton John que para min sempre foi fascinante, porque vía que ese señor facía unhas cousas que a min tamén me gustaría facer.

O Boris persoa necesitaba baleirarse?
Si, sobre todo tamén para pedir perdón.

E iso por que?
Porque eu fun moi avasallante, aínda que non teña ese aspecto. Estou permanentemente punzando, penetrando e facendo o que sempre me dicía a miña nai que non fixese: «non chames a atención porque xa chamas a atención». Nunca fixen caso a esa frase e é ao que me refiro ao pedir perdón. Non foi a miña intención facer dano, sobre todo porque a min mo fixeron, pero si, penso que o fixen en varias ocasións por egoísmo, por protagonismo. Fun esmagado tantas veces que, talvez, creceu en min un afán de protagonismo. En España sempre me quixeron e aceptaron como son.

Sempre hai un lugar…
Claro! Aquí volvín a nacer e atopei o amor verdadeiro, o de Rubén. Eu fíxenme español e síntome español. Cando estou fóra soño co xamón, a tortilla de patacas, o teu salpicón de marisco (risas).

Apareceu a palabra máxica: Rubén. Todo teu o relato a partir de agora…
Iso lévame á túa terra. Cheguei a Santiago de Compostela en marzo de 1992. Tiña que escribir unha adaptación da Casa da Troia para unha teleserie diaria. Foron días moi curiosos!
Descubrín a choiva!, o moito que fortalece o carácter dun. E tamén a nécora, un sabor e unha carne tan especial! Se é femia ten as ovas cun sabor marabilloso! Todo o mundo pensaba que me ía asustar, pero foi TODO o contrario. Amámonos mutuamente: a nécora e eu!
A miña primeira amiga galega foi Ángeles Blanco, marabillosa! Traballaba na produtora que me contrataba. Con ela, Santiago foi unha delicia, un paseo, unha luz interior… Aos meus produtores encantáballes como guionista, pero divertíalles moitísimo como falaba, como me movía. Propuxéronme saír, fronte a cámara, en Na Casa, un programa matutino que tamén producían. Anton Reixa, que era o seu director, propuxo que dese o horóscopo, alegando o meu aspecto e o meu acento latinoamericano.
Ao principio pareceume raro. Quizais unha falta de respecto ás miñas orixes e, sobre todo, porque era un guionista, non un experto en signos zodiacais. Non sabía compoñer un horóscopo que o equipo escribía en galego. Lía detrás dun fume, moi de discoteca de entón. Foi a miña primeira aparición na TV en España. E, tamén, a primeira vez que traballaba diante dunha cámara.
En xuño dese ano coñecín a Rubén, nunha festa que dei na miña casa, convidando a xente da miña rúa porque non coñecía a ninguén. Á parte de Ángeles e as nécoras, que comía cada vez menos, porque tamén descubrín que eran carísimas.
Rubén chegou tarde á festa, pero cando entrou vino como un po de estrelas! E, logo, vino a el e tíveno clarísimo. Era o amor! E así ata hoxe…

Ese amor a Rubén, a Santiago levouche tamén a facer o Camiño de Santiago?
Non amor meu, non fixen nunca o Camiño, pero si vivín varios Xacobeos.

Que che levaría ou motivaría chegar a facelo?
Nun principio, faríao por sentir o espírito de Europa. Eu penso que o Camiño é unha experiencia europea, de unión. Algo occidental. Convídame a facelo máis todo isto que o relixioso. Se algunha vez o fago, sentirei que me farei completamente europeo.

Lembro unha frase nese Tiempo de tormentas que me gusta moito: «a vida determínana os instantes» Cal foi o teu?
Este, por exemplo, é moi agradable porque nos reencontramos e podemos charlar con calma e confianza de todo, pero teño moitos afortunadamente. Cando coñecín a Rubén. Ese xuño en Santiago. Era un día que chovía un pouco e aínda facía frío. Eu non sabía como vestirme. Cando apareceu el, vin nunha trazada os seus ollos, a mandíbula e un ben formado pectoral pero, cando baixei a mirada, vin os seus zapatos de lona impermeable, díxenme: «este home é para o resto da miña vida».

E non te equivocaches…
Con el non, pero si en cousas que fixen ao redor da miña relación. Non é boa idea falar agora delas, pero si recoñecer as equivocacións que foron consecuencia do meu narcisismo, entendes? Eu teño esa debilidade tremenda, gústome moito a min mesmo e gústame gustar. Son imparable nese sentido. Esa afección miña por gustar non é sa nin foi sa.

Recoñecelo é un bo comezo..
Foi Rubén o que me fixo toda a terapia, porque tiven un momento dun desatino moi forte e houbo que endereitar a relación.

Cal foi a pasaxe do percorrido pola túa vida máis terapéutica?
Talvez o percorrido polos últimos anos, nos que parecía que me lanzaba a unha autodestrución. Por sorte, sempre estiven rodeado de xente que me reconduciu. Houbo unha etapa coa decisión persoal de desbocarme e verbalizarlo. Foi unha auténtica terapia. Foi un tempo no que estiven sen amarras, pero todo volveu ao seu lugar.

O máis difícil de compartir?
O episodio da violación. Facía moito tempo que non pasaba por aí, deixárao aparcado. Axudoume moito namorarme do meu marido, vivir con el e ser súper feliz, a todos os niveis, con Rubén. Con el non me facía falta volver a esa dor, por calquera que fose a razón. Era necesario verbalizar ese episodio porque foi un momento moi tremendo para miña nai e para min. Estivemos os dous completamente sós nese momento. Por suposto, non nos alegramos de que a violencia nos unise dese xeito pero, ao mesmo tempo, entendimos que ese momento fíxonos totalmente inseparables. Miña nai esixiume a verdade, a pesar do refugallo que era eu nese momento, porque entendía que tiñamos que ser moi francos e moi sinceros para que puidese endereitarme e volver ser eu mesmo”.

E como se restablece a mente?
Confiando no amor. Eu creo que escribo tan ben historias de amor porque o amor sempre me salvou, sempre veu ao meu rescate…