Encargos de amor

Hoxe quero cumprir esa encomenda. Procurarei razóns para responder a pregunta: por que? Por que querela? Non por chauvinismo. Non hai razón para ocultarse. Só temos que mirarnos, pensarnos e dicirnos. Alá imos!

Somos un país pequeno que contén mundos variados, xeografías diversas, realidades distintas: unha costa que comeza no Cantábrico, con paisaxes como a praia de Augas Santas ou das Catedrais, onde paseamos entre as rochas coma quen percorre as naves de varias sés. Unha beiramar con acantilados que se sitúan entre os máis altos de Europa, ao pé de Santo Andrés de Teixido; santuario ao que vai de morto o que non foi de vivo e que debe ser visitado con coidado de non pisar ningún animal que puidera ser unha alma en pena que ande a peregrinar reencarnada. Cando fores, merca os sanandresiños (amuletos modelados co miolo do pan e pintados con forma de flor, a barca, o santo, a sardiña, a escaleira, a man, a coroa e a pomba), colle herba de namorar e pásaa pola fonte antes ou despois de entrar na igrexa. Todas as crenzas se xuntan nunha, nun sincretismo que se apoia no panteísmo dunha paisaxe grandiosa, fronte a esa natureza que nos emociona.

O ollo de Deus ou a torre de Hércules míranos cando pasamos, un faro da antigüidade observa o paso do tempo pola cidade e as desgrazas de todo tipo no mar.

Se continuamos polo litoral, chegamos á Costa da Morte: faros e naufraxios, pequenas vilas: Camariñas, co repenique das palilleiras facendo encaixe e a canción que leva o seu nome como banda sonora; Fisterra, na fin da terra coñecida para os romanos e ata onde camiñan os peregrinos que continúan buscando o solpor; Camelle, onde un home coñecido como Man morreu de amor polo mar ou o Ézaro, dominado polas ciclópeas rochas do monte Pindo e onde o Xallas desauga no mar en forma de fervenza.

Logo virán as rías máis suaves, eses fiordes formados polas desembocaduras dos ríos, que seica se configuraron cando o Deus creador apoiou a man para descansar, deixando a pegada dos seus dedos afundidos nos vales fluviais. Ao seguir baixando atoparemos os piñeiros de Castelao tocando auga, cidades que viven mirando illas, mosteiros que mollan a cantaría no mar, o Templo Votivo do Mar e a Virxe da Rocha, saídos da man do arquitecto Palacios para gloria de Galicia. E o Miño, que fai de fronteira natural coas terras irmás de Portugal; onde ao mirarnos nas augas, o idioma vai e vén, recoñecéndose.

O interior lévanos ao país dos mil ríos, as selvas de Esmelle que nos remiten ao ciclo artúrico, aos lugares onde sempre foi bosque no dicir de Novoneyra, ás carballeiras, soutos e fragas. Aí está a Ribeira Sacra na que os mosteiros erguen as torres sobre o verde, coma os templos de Tikal sobre a selva, nun illamento que fai posible vivir para a meditación e a comunicación coa transcendencia. Aquí, onde as voltas dos ríos forman meandros imposibles, como o Cabo do Mundo, nas ladeiras de montes a viticultura heroica ofrece o outono máis colorido en ocres e granates; tamén bosques que conservan a masa forestal primixenia e que acabarán atraendo o turismo culto e delicado que ama a beleza que fai vibrar as membranas internas.

Son Os Ancares e O Courel as montañas redondeadas das vellas terras, as custodias do silencio espeso dos mundos que ficaron atrás.

Entra o inverno e collemos o tren en Ourense cara a Castela, mentres que nas beiras do río rachan de amarelo as mimosas nun dos percorridos máis atraentes. Irresistibles son tamén os xardíns de inverno, coas árbores que acostumamos ver no outro extremo da Terra: magnolias e camelias preñadas de flores ofrecéndonos o espectáculo dos chans estrados de pétalos.

Temos vilas nas que o tempo quixo deterse e marabillarnos como Betanzos, Cambados, Noia, Muros, Allariz, Celanova, Mondoñedo…; unha cidade dentro da muralla pola que paseamos como se se tratase dunha alameda; encoros que deixan ver vilas romanas en épocas de seca, castros ou aldeas; calzadas e camiños reais; castros en penínsulas, illas ou montañas; dolmens e mámoas diante dos que nos refuxiamos porque aí estaba o cranio da primeira nai; miliarios e torques que levaron os devanceiros e esculturas como as de Asorey que nacen do humus moitos séculos despois. Entre nós, a arte románica e a barroca eríxense como estilos nacionais. A primeira delas florece en Santiago nese Pórtico da Gloria que nos leva a acadar o ceo en vida; a segunda, escribe no granito a lingua que non podía desenvolverse na escrita ao longo dos Séculos Escuros. Enrolouse o Barroco en si mesmo cando Domingo de Andrade deseñou a escaleira de Bonaval…

Non chega o espazo para anunciar a beleza desta terra!

Queda tanto por dicir ao chegar ao final que para pechar quero lembrar a dedicatoria de Martín Garzo no Libro dos encargos (Libro de los encargos): «Que todos os encargos sexan de amor».