Corría o ano 2003 cando nas radios e na televisión empezaban a soar os seus primeiros temas orixinais. Tiña só dezaoito anos, pero no currículo de Lucía xa había mil e un escenarios e estudios de televisión, pois a súa foi unha vocación prematura, a dunha voz nacida para cantar.
Desde aquel primeiro disco Amores y Amores ata o máis novo Quince soles, a súa paixón pola música non deixou de medrar, en idéntica medida a como o fixo o afecto do público. De feito, para cando en 2010 sacou á venda Dígocho en galego (o primeiro álbum cantado integramente en galego), Lucía Pérez xa era unha das cantantes máis queridas do noso país, moito antes de vivir o fulgor eurovisivo con Que me quiten lo bailao, un éxito para o que levaba moito tempo traballando, ao igual que para os que virían despois.
Vimos de pasar unha inesquecible xornada de vendima heroica na chantadina Ribeira Sacra xunto á inconfundible Voz do Incio, na que o sorriso e a luz de Lucía Pérez nos cativaron por completo.
Entrevista de BEGOÑA CASTAÑO
Fotografías de FRED IGLESIAS
Vestimenta de ALALÁ COUTURE
Xoias de KATUXA PLATERO
Peiteado e maquillaxe de DOLCHE PELUQUEROS
Estilismo de ÁLEX REGUEIRO
Localizacións en VÍA ROMANA ADEGAS E VIÑEDOS
«A mellor melodía é o silencio interrompido polos sons naturais, por eses sons que nos rodean, como o vento, como os paxariños, como a auga correndo...»
Logo dun día percorrendo estes fantásticos escenarios, poderiamos afirmar que Lucía Pérez é completamente feliz camiñando entre montañas?
Moito nos rimos e que ben o pasamos! E vaia momentazo pasamos no Land Rover polo medio da viña [cuxos balanceos foi compartindo en streaming nas redes]! A verdade é que son feliz entre estas montañas que están pretiño das do Incio nas que eu me sinto moi a gusto, cómoda, moi libre. É a miña terra, son de monte e, a verdade, é que a min é fácil sacarme un sorriso. Para min é moi bonito transmitirlle optimismo á xente.
Hai un son ou unha melodía que te faga voar ata un lugar tan singular coma este?
A mellor melodía é o silencio interrompido polos sons naturais, por eses sons que nos rodean, como o vento, como os paxariños, como a auga correndo…
Que o teu era a música, xa o tiñas claro de cativa. Como lembras os primeiros aplausos?
Seguramente os primeiros aplausos recibinos nunha función da escola cando ía ao parvulario, agora educación infantil. Tería catro ou cinco anos e cantei Chica ye-ye, con corpo de baile incluído que facían as miñas compañeiras da clase. Está claro que xa daquela era moi atrevida.
Na túa casa, ninguén dubidou nunca que o teu era a canción. Foron moitos os quilómetros que fixo Encarna, a túa nai, para axudarte a facer realidade o teu soño?
Foron moitos, moitos quilómetros…, e sempre que me fan esta pregunta non podo evitar emocionarme e recordar os meus comezos porque vivir nun lugar como Boo, no Incio, ten as súas vantaxes pero tamén obriga a redobrar esforzos. Pensa que a miña nai recollíame na parada do bus co bocata para írmonos ao conservatorio de Lugo, e non polas estradas que hai agora, con neve, con néboa, chovendo…, e tamén aos concursos, aos festivais… Os meus pais sabían que era coa música co que eu gozaba e nunca me puxeron trabas para ser feliz. Eu débolles todo a eles.
Gañar Canteira de Cantareiros supuxo o principio da túa carreira profesional. Pero foi o amor o que fixo posible a gravación do teu primeiro disco.
Si, foi o amor dos meus pais que viron en min unha vocación forte e quixeron darme a oportunidade de empezar esta carreira apoiándome para gravar o meu primeiro disco que se chamou Amores y amores. De non ser así, sería moi difícil poñer en marcha a miña carreira profesional.
Que canción ou actuación concreta te convenceu de que esta ía ser a túa vida?
Non houbo unha canción nin unha actuación en concreto que o puxera de manifesto. Iso non ocorre de repente. Non te levantas un día e dis ‘esta é a miña canción’. É co paso do tempo como te das conta de que es máis feliz facendo cousas relacionadas coa música, ben sexa ensinando, nun concerto ou facendo entrevistas de radio. Nos comezos debía compaxinar a música cos meus estudos e, xa daquela, era máis feliz cando podía facer algo relacionado coa música. Esta profesión vaite envolvendo pouco a pouco e agora non podería imaxinar a miña vida sen ela.
O compositor e produtor Chema Purón é un personaxe clave na túa traxectoria. Como xurdiu a vosa relación profesional e como evolucionou no tempo?
Xa hai máis de dezaseis anos que traballamos xuntos! Coñecino grazas ao músico galego Félix Cebreiro cando eu era unha nena, unha nena á que lle gustaba cantar e que quería facer un disco. Cando me deron a oportunidade de traballar con el, que lle tiña composto temas a Paloma San Basilio, da que eu era superfan, non o podía crer. Depositou en min a súa experiencia de máis de trinta anos, e voulle estar agradecida para sempre por confiar en min. Fíxate que en todos estes anos non tivemos nunca ningún conflito, porque sempre coincidimos no enfoque que había que darlle á miña carreira, e á hora de cumprir obxectivos. Chema Purón é, sen dúbida, unha persoa á que lle debo moito e da que sigo a aprender cada día.
Ana Kiro, antes de converterse na voz máis querida en Galicia, tamén acadou o éxito discográfico dentro e fóra do estado. Ela, que a piques estivo de acudir a Eurovisión no 69, elixiu o galego como o seu primeiro público. Hai algunha conexión entre as dúas traxectorias?
Asociar o nome de Ana Kiro á miña carreira e ao meu nome é un eloxio con maiúsculas. Ana Kiro sempre será un referente para min. Ela coñeceu os meus comezos e sempre me animou a perseguir este soño e a non quedar coas ganas. Penso que se hai algunha conexión entre as dúas traxectorias será seguramente o amor pola terra, aínda que a min gustaríame que tamén o fose a profesionalidade que ela tiña e que eu tento ter. Ana Kiro é para min un exemplo que hai que seguir, non só como artista senón tamén como muller galega.
Sobrevivir a Eurovisión semella cada vez máis complicado. Cales foron as túas claves para ter aproveitado ese trampolín sen morrer de ‘éxito’?
Creo que a clave está en non quedar ancorada no que significa o festival de Eurovisión, en pasar páxina e centrarse en novos obxectivos. Aínda que páxinas tan importantes coma esta sempre vaian estar presentes na miña vida, hai que mirar cara a adiante e seguir camiñando. Se non pasas a páxina de Eurovisión é cando podes morrer artisticamente, mais eu penso que non se morre de éxito, mórrese profesionalmente cando non se é capaz de atopar novos obxectivos.
Tes dito que coa canción Que me quiten lo bailao en Viña del Mar non terías pasado á final. Coa perspectiva que dan sete discos, que títulos do teu repertorio cres que retratan mellor a túa personalidade?
Cada festival ten as súas propias características e o de Eurovisión e Viña del Mar, sendo dous grandes festivais, non se parecen moito. O Festival de Eurovisión fala en diferentes idiomas e Viña del Mar está dirixido a un público de fala hispana, polo que te podes permitir o luxo de cantar unha canción na que a mensaxe teña moita máis importancia, que non era o caso de Que me quiten lo bailao, tema que, por outro lado, mostra a miña alegría e optimismo. En realidade, cada capítulo da miña vida artística ten diferentes títulos; cando un está a buscar o seu estilo, logo a voz vai adquirindo personalidade, vai adquirindo forza, así que pódese dicir que cada disco é o retrato de cada etapa da miña vida.
«Ana Kiro sempre será un referente para min. Ela coñeceu os meus comezos e sempre me animou a perseguir este soño e a non quedar coas ganas. Penso que se hai algunha conexión entre as dúas traxectorias será seguramente o amor pola terra, aínda que a min gustaríame que tamén o fose a profesionalidade que ela tiña e que eu tento ter. Ana Kiro é para min un exemplo que hai que seguir, non só como artista senón tamén como muller galega»
Hoxe, a televisión é unha aliada necesaria para facerse un nome e manterse. Ti naciches musicalmente na televisión e a televisión quérete ben. De todos os teus traballos para este medio cal che proporcionou ata agora máis alegrías?
A televisión é imprescindible para unha artista porque mantén viva a túa imaxe e o teu nome. Eu teño a gran fortuna de sentirme moi apoiada polos diferentes medios de Galicia, non só pola televisión, á que verdadeiramente lle estou moi agradecida. Para min, o proxecto televisivo máis emocionante foi Heicho cantar queridiña, un programa musical que compartín co grande actor e comunicador Sergio Zearreta, no que aprendín moito, gocei moito e rin moito; pero tampouco podo esquecerme do máis recente Destino Santiago, ese novo formato de televisión no que tiven a sorte de vivir e palpar o Camiño de Santiago ao longo de corenta días. Foi, sen dúbida, toda unha experiencia, unha experiencia con maiúsculas.
Logo de exercer de xurado na Liga dos cantantes extraordinarios, que nota te pos ao outro lado do escenario?
A nota non a teño que poñer eu, tena que poñer o público! Eu procuro ser esixente comigo mesma porque iso me axuda a mellorar, e en consecuencia sempre agradezo a súa sinceridade. Se me serve para avanzar…, benvida sexa unha nota non moi alta [ri]!
Dedicándote profesionalmente á música e co cantautor Vizcaíno como irmán, hai outro tema de conversa posible nas xuntanzas familiares?
Si, claro que hai outros temas de conversa. Falamos de música, mais tamén de viaxes, de cuestións de actualidade etc. Sería case que enfermizo estar o día enteiro falando do mesmo tema. Cando nos xuntamos falamos de todo.
Neste novo traballo volves cantar en galego e con convidados de luxo. Chenoa, Rosa Cedrón, Xabier Díaz e unha longa listaxe de nomes recoñecidos celebran os teus quince anos dedicada á música. Como son estes teus Quince soles?
Son quince cancións coas que lle dou as grazas ao público por seguir deixándome facer o que tanto me gusta, e tamén son quince autorregalos que me fixen a min mesma ao unir a miña voz á de grandes amigos e á de grandes artistas. Síntome moi feliz de ter a profesión máis marabillosa do mundo e encantaríame que este disco tivera unha vida moi longa. Para unha artista a maior satisfacción é que as súas cancións perduren no tempo.
No disco vólveslle poñer voz a Rosalía, pero a túa conexión cos seus versos vén de vello. Como lle explicarías a Rosalía a poesía que garda O Incio?
Pois co tema O Incio, a canción que compuxen con Chema Purón, unha fotografía musical da súa paisaxe e das súas xentes, da miña terra brava, como ben a cualificou Ánxel Fole, e que pariu mulleres grandes como Marica Campo.
Ademais de xirar co teu repertorio, nestes últimos tempos estaslle a dar unha boa volta ao cancioneiro tradicional con A Roda. Como recibe esa actualización o público?
Moi ben, ou así nolo trasladaron en cada concerto que demos. Creo que xa era hora de lles dar esa pequena revolta a versos de cancións tradicionais, que en realidade son bastante machistas, pois hai que pensar que ao final somos o que cantamos. A nosa sociedade está a avanzar e as cancións tamén teñen que avanzar e cambiar. Para min, como muller e como artista, foi marabilloso formar parte deste proxecto, desta proposta tan diferente e tan necesaria contra a violencia de xénero. Quen me ía dicir hai uns anos que estaría a cantar cos homes da Roda! Esas mesturas son xeniais! Que as cancións axuden á boa saúde da nosa sociedade é o mellor premio ao que podemos aspirar.
É aínda moi machista o mundo da música en Galicia?
Uf, é unha pregunta de resposta complicada! Non sei se é moito atrevemento pola miña parte apuntar que en Galicia ese machismo aínda persiste, no eido das orquestras por exemplo. No meu caso, desde logo, si podo afirmar que nunca o sentín a nivel profesional. Quero pensar que imos polo bo camiño e que, en pouco tempo, está pregunta xa non terá sentido.
«Eu como muller sinto a necesidade de ser a voz de moitas mulleres silenciadas que precisan berrarlle á súa parella 'quen te cres que eres'!»
Cal dirías que é a clave para ter sempre unha axenda tan cargada?
Non parar nunca de traballar e reinventarse constantemente! A xente non imaxina o traballo que hai detrás, ese traballo que non se ve. A vida dunha artista non é só saír ao escenario ou facer unha entrevista, detrás hai moito traballo de oficina que fai que sigas a avanzar e que ocupa unha gran parte da túa axenda. É un traballo primordial que a maior parte da xente descoñece.
Como é o teu momento actual?
Esta é unha carreira de fondo na que sempre hai proxectos nos que implicarse polos que paga a pena traballar arreo. Unhas veces móveste máis á présa, outras vas máis amodo, pero o importante é non parar nunca e seguir camiñando. Co paso do tempo conseguín gozar de cada paso que ía dando, sen necesidade de agardar á consecución dun obxectivo determinado. Creo que o importante é gozar no camiño, así que diríache que agora estou verdadeiramente resplandecente cos meus Quince Soles.
Tamén a nivel persoal?
Estou vivindo unha etapa moi feliz coa miña parella, de cambios… E, afortunadamente, a miña familia está ben de saúde, o que fai que eu estea tamén ben. Teño un avó de 95 anos que segue a contar historias marabillosas, e encantaríame que este momento durase moito!
A túa titulación en maxisterio e pedagoxía musical, e o grao medio de guitarra clásica evidencian a solidez da túa relación coa música a múltiples niveis. Como sería a profesora Lucía Pérez?
Querería transmitirlles aos estudantes amor pola música e sacar á luz toda a súa sensibilidade. A música non só é coñecer as notas ou tocar un instrumento, a música ten que ser capaz de emocionarte a ti e emocionar os que a escoitan, e eu creo que moitas veces, sobre todo nas aulas, isto déixase de lado e só se atende a cumprir obxectivos. Penso que se tiraramos máis polo lado emocional iríannos mellor as cousas.
Hai algunha canción coa que che gustaría lembrar 2019?
Hai dúas. A primeira sería Quen te cres que eres?, porque nós, as xentes que estamos de cara ao público, temos a obriga de transmitir as mensaxes que demanda a nosa sociedade. Falaba antes desa Roda da igualdade, con ese slogan tan claro ‘NON contra a violencia de xénero’. A esta sociedade fanlle falta mensaxes coma esta e eu como muller sinto a necesidade de ser a voz de moitas mulleres silenciadas que precisan berrarlle á súa parella ‘quen te cres que eres’! O segundo tema que escollería sería Terra, que incluín no meu último disco, un éxito de Xocaloma dos anos 80 que incide na problemática ecolóxica mundial, unha canción que nos invita a tomar conciencia de que só temos unha Terra que debemos coidar.
E que melodía conecta cos teus desexos de cara ao 2020?
É difícil atopar unha canción capaz de resumir todos os desexos para un novo ano, xa que o que a min me gustaría é que neste ano a vida e o mundo que nos rodea experimentasen melloras en moitos eidos, en especial no relativo ao papel da muller e ás problemáticas de corte social; por iso, ao que eu aspiro coa miña música é axudar a construír un mundo mellor.
Juan Mera
O rei do ring
Margarita Ledo
«Son xornalista por un fake»
Xosé Manuel Beiras
«Sempre souben que nunca ía ser presidente»
Xesús Couceiro
«Nunca tentei vender un libro»
