Quen era?
Xabier Carrasco. Aprendín as nocións básicas. Pero a maior parte do material estragueino. Xabier dicíanos «isto faise así». Traballabamos cos nosos carretes e se saía ben, ben, e se saía mal queimábalos. Aí decidín empezar a estudar. Teño mágoa desa cámara coa que empecei, unha Yasika FX2000, porque ma roubaron. Nun bar, como non podía ser doutra maneira.

E decidiches estudar, contabas.
Quixen entrar na escola de fotografía da Mestre Mateo. E aquí vén un punto de inflexión. Nunca me colleron.

Nunca estudaches reguladamente?
Non. Practicamente son autodidacta. Durante catro anos intentei matricularme e os catro anos quedei fóra. Por unha cuestión económica. Estaba traballando e tiña unha renda moito máis alta do que tiña calquera outra persoa que vivía cos seus pais.

É unha mágoa que perdeses as fotografías do bar. Sería unha antropoloxía da noite compostelá.
Tampouco creo que tivesen demasiado valor máis alá do documental, do que foi a historia dese local. Eu estaba moi verde, era unha cousa moi superflua, de turista.

A quen lle vendiches o traballo do Prestige?
A ninguén. Foi xusto antes de empezar a traballar. Pero fixen unha exposición con outros fotógrafos de prensa. Agora vexo moi pobre o meu traballo respecto do deles. Pero expuxen con Miguel Muñiz, cos meus referentes. O feito de que me deixasen expoñer con eles xa era un logro. Se me preguntas por unha fotografía, a que máis transcendencia tivo na miña carreira foi a fotografía do maquinista (do tren Alvia que se accidentou en Angrois).

Cubrir ese suceso foi moi duro, imaxino.
Neste tipo de catástrofes o fotoxornalista móvese ben no caos. O traballo que fixen no accidente de Angrois foi mentres reinou o caos. Cando a policía e as autoridades controlan a situación, cercan a prensa e acabouse. Os primeiros instantes son os máis duros. Pero hai certa protección da cámara. A min pareceríame moito máis duro estar alí sendo un veciño. A cámara protéxete. Unha das cousas das que máis se fala do meu traballo son as miñas coberturas dos incendios. Eu non sería quen de meterme nun incendio como me meto sen a cámara. É unha falsa sensación de seguridade, pero se levo cámara consigo estar a dous metros do lume e camiñar sobre as brasas. Se estivese só sen a cámara diría, «que hostia fas aquí?».

Aféctalle a degradación das condicións laborais da prensa e, en especial, dos fotógrafos, á asunción de riscos?
Si e non. Por unha banda, hai fotógrafos veteranos que din: «Non me vou meter nesta lea porque non me pagan abondo». Pero pola outra, o mercado laboral está tan degradado, hai tanta xente que quere acceder a el, que a súa forma de amosar o que saben é dándoo todo por nada. Hai unha morea de medios on line que non pagan por fotografía xornalística, pero si a utilizan. E que se nutren de imaxes deses fotógrafos que moitas veces non cobran nada e dano todo por demostrar o que saben facer.

Numerosos informes internacionais sinalan a mala saúde da liberdade de prensa e de expresión no Estado español. Sufriches censura algunha vez?
Si.

Podes contalo?
Non. Pero si que me tiraron atrás algunha fotografía. Que ao mellor amolaba a alguén. E por supervivencia laboral acepteino. Iso si, gárdoas. Ao mellor un día en que non exista censura publico as fotografías que alguén me dixo que non eran publicábeis. Tampouco foron moitas. Pero xustamente creo que se unha fotografía amola a alguén, ou alguén non quere que se vexa, é unha boa fotografía de prensa.

Mencionaches a Muñiz e a Soler. A quen máis admiras na profesión?
Son admirador da estratexia de Cartier-Bresson sobre o intre decisivo. Esa idea é básica en prensa. Un segundo antes a fotografía non conta nada e un segundo despois cóntao todo. Sempre me gustou moito o rollo insolente e maleducado de Jean Saudek. Aprendín del que podía ser ferinte coas imaxes. Non tes que ser un lambecús fotográfico. E sempre me fixei moito en Kubelka, un tío moi sucio. Non me importa a suciedade na fotografía se a fotografía conta algo.

E galegos?
Para min, traballar con Anxo Iglesias na edición galega de El País foi un antes e un despois. Nas miñas fotografías hai un antes e un despois diso. E nunca me sentín tan libre traballando como nesa etapa. Virxilio Vieitez pode ser o referente histórico. É insolente, busca a chiscadela. Contemporáneo, o traballo que fixo en Galicia García Rodero.

Que fotografía da historia che gustaría ter tirado?
Pola estética grunge, a caída do Muro. Pero pola estética da xente.

A que recanto de Compostela lle gardas máis estima como fotógrafo?
Compostela é un escenario para retratar. Gústanme as canellas do casco vello. Úsoas nos retratos. Pero non teño moitas fotografías paisaxísticas da cidade. Escapo da postal. Interésame a paisaxe humana de Compostela. A xente do clero. O propio Zapatones. A señora que vende cravos pola noite. Non me gustan as fotografías espidas, a fotografía morta en que non sae ningún elemento vivo.